Krijn Boom (Universiteit Leiden)

Een middeleeuwse burcht plunderen of een invasie leiden naar een onbekend koninkrijk. In de virtuele wereld van het gaming is alles mogelijk. Met het online platform VALUE probeert een groep jonge onderzoekers uit Leiden de brug tussen archeologie en gaming te slaan. Ze laten het publiek met Minecraft verwoeste of vergane gebouwen weer herbouwen en zetten Pokémon GO in tijdens een archeologische tour. Wij gaan met mede-oprichter Krijn Boom in gesprek over waarom Pokémon Go en Minecraft goed werken om het publiek met archeologie in aanraking te brengen.

DOOR BARBARA OOSTERWIJK

Wie is op het idee gekomen voor een ‘archeologische’ Pokémon Go tour?
Pokémon Go werd georganiseerd in  het kader van de Nationale Archeologiedagen. Pokémon Go leent het zich goed voor een combinatie met archeologie, omdat je natuurlijk buiten moet zoeken. Dus toen dachten we, daar kunnen we wel iets mee. Samen met Monique (van den Dries, van de Faculteit Archeologie) en de faculteit hebben we een archeologische tocht georganiseerd, waarbij mensen tegelijkertijd Pokémons konden verzamelen. Uiteindelijk is het een stageproject geworden van een student. Die heeft alles geregeld en bedacht. Er werd besloten om het bij het RMO (Rijksmuseum van Oudheden in Leiden) te doen omdat hier altijd veel mensen zijn. Het was ook vooral gericht op ouders en kinderen. Uiteindelijk ging het redelijk goed, al waren er wat technische mankementen. Zo deed de wifi het niet en dat is best triviaal. Aan de andere kant was dat ook weer erg leerzaam.

Zou je het anders hebben aangepakt?
Ja, wellicht hadden we dan geen route via Facebook gemaakt. Het is wel handig om bijvoorbeeld een event aan te maken via facebook. Dus technisch gezien zouden we het anders aanpakken. We wilden aan het spel een soort puzzel toevoegen, maar dat bleek uiteindelijk te ingewikkeld. Ik zou nu de route helemaal uitstippelen  voor mensen en op papier meegeven. Dat werkt beter dan een app te creëren, want ze moeten Pokémon Go ook al via de telefoon of iPad doen.

Wie is op het idee gekomen voor de activiteit met Minecraft?
In april 2016 was Palmyra volop in het nieuws omdat het door IS werd verwoest. Vooral toen de tempel van Bel, de grootste tempel van Palmyra, sneuvelde was er binnen de archeologische wereld veel onbegrip. We wilden een statement maken en zochten een creatieve manier om met de verwoesting van cultureel erfgoed om te gaan. Toen kwam Csilla  (Csilla E. Ariese-Vandemeulebroucke, collega van Krijn bij VALUE) op het idee om op de faculteit Archeologie te Leiden iets met publiek te gaan doen. Uiteindelijk kwam daar dus het idee uit om de verwoeste tempel van Bel via het spel Minecraft te herbouwen. We hebben dat project ‘Streaming the Past’ genoemd.
Het idee was vooral om iets creatiefs en met onderwijs te doen. We hadden bijvoorbeeld ook de bouwplannen van de tempel. De grote vraag was, hoe bouwen we de tempel na? Als ruïne, juist authentiek of als vrije interpretatie? Het was erg leuk om dit aan het publiek over te laten. We speelden met vier personen tegelijk en hebben bouwplannen en foto’s als referentiepunten gebruikt. Tegelijkertijd vond er een debat plaats tussen stafleden van de faculteit van Archeologie met vragen als ‘wat het belang van een site is als Palmyra’, ‘hoe kunnen we archeologisch erfgoed beschermen in conflict gebieden’ en ‘wie heeft het recht iets uit het verleden te verwoesten?’.
In 2017 hebben we tijdens de Archeologiedagen opnieuw een publieksactiviteit met Minecraft georganiseerd, ‘RoMeincraft’. Dit keer konden bezoekers helpen om Park Matilo, een Romeinse fort, tot leven te wekken.

Waarom werkt de combinatie tussen archeologie en gaming zo goed?
Als archeoloog heb je een taak om het publiek te bereiken, dat moet je op verschillende manieren voor verschillende doelgroepen doen. En dan is het aan hun om daar iets mee te doen. Juist met videogames bereik je de doelgroep die we missen binnen de archeologie, de jonge mensen. Veel mensen die gamen hebben niet eens door dat het over archeologie gaat. Gaming brengt mensen een verhaal bij en daar zijn ze binnen de archeologie niet altijd heel goed in. Via een game kunnen mensen hun eigen verhaal creëren.

Was er een specifieke doelgroep?
Dat verschilde voor beide activiteiten. Minecraft is vooral voor jongeren en het bereiken van jongeren is ook een van onze grootste doelen, juist omdat ze de moeilijkst te bereiken doelgroep zijn. Met Pokémon Go wilden we tieners betrekken, maar de deelnemers waren uiteindelijk vooral mensen met kinderen. Dus uiteindelijk hebben we niet de doelgroep bereikt die we wilden. Maar hopelijk verandert dat in de toekomst.

Wat zou je ultieme activiteit zijn?
Als het echt zou kunnen, en het geld hiervoor beschikbaar zou zijn, dan is het natuurlijk geweldig om iets met Virtual Reality en archeologie te doen om het publiek te bereiken. Dit soort initiatieven zijn momenteel allemaal nog erg klein.

De activiteit die we in 2017 bij de Archeologiedagen hebben gedaan, RoMeincraft is in samenwerking met de stichting Romeinse Limes. Dat zou ik wel graag nog groter willen opzetten. Het lijkt me ook heel gaaf om een lespakket van Minecraft te ontwikkelen en zo kinderen ook echt iets te leren. Daarmee kan je kinderen bijvoorbeeld leren te coderen. Op die manier zou ik wel willen groeien met VALUE.

Als je mensen kon adviseren iets met archeologie en gaming te doen, bijvoorbeeld vrijwilligers met een gering budget, wat zou je hen dan aanraden?
Vooral, dat ze het boek van VALUE, Interactive Pasts, moeten kopen. Dit boek is betaald met crowdfunding en is beschikbaar in open access, dus je kan het via de computer gratis downloaden. In dit boek werken archeologen, erfgoed professionals en gamers samen. Er wordt vooral nagedacht over hoe het creëren en nadenken over games kan helpen om mensen te informeren over de archeologische theorie en praktijk. Hier kan je echt veel inspiratie uit opdoen, vooral met betrekking tot ‘storytelling’ in de archeologie.