Tien jaar Archeologiedagen: Jong en oud samen op ontdekking in Hasselt

In 2025 vieren we het 10-jarig bestaan van de Nationale Archeologiedagen! Ter ere van dit jubileum blikken we samen met een aantal trouwe deelnemers terug op een decennium vol inspirerende activiteiten, waardevolle samenwerkingen en bijzondere momenten met het publiek. Wat zijn hun mooiste herinneringen en ervaringen? In deze interviewreeks delen zij hun verhalen.

Deze keer spreken we met voorzitter John Assink en penningmeester Simon Tol, bestuursleden van de Stichting Archeologische Werkgroep Zwartewaterland te Hasselt (Overijssel).

DOOR SIFRA VERHEIJDEN

Geschiedenis tastbaar maken

In het hart van Hasselt, een sfeervol stadje in Overijssel, bruist het van de geschiedenis. En die geschiedenis komt tot leven dankzij de inzet van Stichting Archeologische Werkgroep Zwartewaterland. Zij doen altijd met veel enthousiasme mee aan de Nationale Archeologiedagen. We spreken met voorzitter John Assink en penningmeester Simon Tol over hun ervaringen, activiteiten en wat andere organisaties van hen kunnen leren. De werkgroep is sinds 2017 actief en bestaat uit een klein, maar gedreven team van vijf bestuursleden en twee vrijwilligers. Sinds 2019 zijn ze bovendien een officiële ArcheoHotspot. Met hun locatie in het centrum van Hasselt weten ze elk jaar weer een breed publiek te trekken. Simon vertelt trots: “Tijdens de Archeologiedagen hebben we vaak een paar honderd bezoekers. De locatie helpt, maar het is vooral de afwisseling en interactie die mensen aanspreekt.” Die afwisseling is dan ook kenmerkend voor hun aanpak. Van het determineren van vondsten tot het beschilderen van ‘antieke’ tegeltjes of het maken van een prehistorische vuurstenen bijl: bezoekers worden uitgenodigd om niet alleen te kijken, maar vooral te doen. Kinderen mogen in een nagebouwd schooltje leren schrijven met kroontjespen, terwijl grootouders even terug in de tijd stappen. John glimlacht: “Soms zijn kinderen gewoon niet weg te krijgen. Ze vinden het zó leuk om zelf iets te maken en te ontdekken hoe alles vroeger werkte.”

Een echte beleving

De kracht van de stichting zit in het creëren van een totaalervaring. Niet alleen een vitrine met objecten, maar verhalen die erbij horen. “Een kookpot op zichzelf zegt mensen misschien niet zoveel. Maar zodra je vertelt waar het voor gebruikt werd, dat hun voorouders daar misschien mee gekookt hebben… dan gaat het leven”, vertelt John. Die persoonlijke benadering maakt hun activiteiten laagdrempelig én leerzaam. Zo zijn er bijvoorbeeld interactieve activiteiten waar bezoekers zelf archeologische vondsten kunnen meenemen en laten determineren. En dat werkt: inmiddels weten steeds meer mensen de stichting te vinden, ook buiten de Archeologiedagen om. Ze lopen binnen met vragen, schenken de stichting voorwerpen die ze zelf hebben gevonden, of ze komen gewoon even kijken. Elke maandagmiddag is er een inloopmoment.

Verankerd in de gemeenschap

De stichting werkt intensief samen met andere organisaties in de regio, zoals de Historische Vereniging Hasselt, de werkgroep SWARS in Staphorst, het Stadsmuseum in Vollenhove en Stichting Vrienden van Genemuiden. Ook vanuit de gemeente is er steun: de stichting wordt vermeld in brochures voor het toeristisch seizoen, en ze onderhouden goede contacten met lokale media zoals De Stentor. Daarnaast hebben ze sterke banden met het onderwijs. John: “Via een cultuurprogramma met lesbrieven komen we in contact met basisscholen. We hebben nu vier scholen die lessen volgen. In ons gebouw hebben we zelfs een oud schooltje nagebouwd.”

Inspiratie voor andere organisaties

Wat kunnen andere deelnemers aan de Archeologiedagen leren van deze enthousiaste stichting? Volgens Simon is de sleutel simpel: “Zorg voor een mix aan activiteiten, voor jong en oud. Laat mensen iets doen, iets beleven. Dan maak je de meeste impact.” En dat blijkt. Want door zelf een bijl te maken, te leren schrijven met een kroontjespen of door meer te weten te komen over de rijke historie van Hasselt, ontstaat er verbinding met het verleden én met de directe omgeving. Mensen herkennen elementen van wat ze leren in het straatbeeld van Hasselt, en dat maakt de ervaring extra betekenisvol.

Jaarlijkse hoogtepunten

Als we vragen naar een favoriete herinnering, hoeven John en Simon niet lang na te denken. De editie van vorig jaar springt er echt uit. “Er was van alles te doen: van buiten bijlen maken tot films kijken en je eigen vondst meenemen om te laten onderzoeken. De kinderen vonden het prachtig, maar ook de volwassenen waren enthousiast. Zo’n schoolbankje met inkt en kroontjespen, dat roept herinneringen op.” Dergelijke activiteiten zorgen ervoor dat het publiek elk jaar weer verrast wordt. De werkgroep blijft vernieuwen, zonder de succesvolle basisformule los te laten.

Een wens voor de toekomst

Als alles mogelijk zou zijn, wat zou de stichting dan wensen? Simon heeft hier meteen een antwoord op: “Meer vrijwilligers! Enthousiaste mensen zoals John zijn zó belangrijk. Ze brengen verhalen tot leven. En we willen graag meer samenwerken met archeologen, om onze kennis te delen en gezamenlijk onderzoek te doen.” Want kennis is er in overvloed bij de werkgroep. Over het gebied in en rondom Hasselt weten ze bijna alles – van middeleeuwse vondsten tot recente geschiedenis. Die kennis willen ze graag delen, op een toegankelijke en inspirerende manier.

Archeologie is van iedereen

Wat Stichting Archeologische Werkgroep Zwartewaterland laat zien, is dat archeologie niet stoffig hoeft te zijn. Integendeel: het leeft, inspireert en verbindt mensen. Dankzij hun inzet worden de Archeologiedagen elk jaar weer een feest voor jong en oud, vol ontdekkingen en verhalen. “Wij willen laten zien dat archeologie niet iets is van alleen musea of universiteiten,” zegt John. “Het is van ons allemaal. En het is fantastisch om te zien hoe mensen daar op aanslaan.”

Wil je meer verhalen lezen over 10 jaar Nationale Archeologiedagen? Bekijk alle interviews op deze pagina.