Tien jaar Archeologiedagen: Wandelend stap voor stap terug in de tijd

In 2025 vieren we het 10-jarig bestaan van de Nationale Archeologiedagen! Ter ere van dit jubileum blikken we samen met een aantal trouwe deelnemers terug op een decennium vol inspirerende activiteiten, waardevolle samenwerkingen en bijzondere momenten met het publiek. Wat zijn hun mooiste herinneringen en ervaringen? In deze interviewreeks delen zij hun verhalen.

Deze keer spreken we met Marc Buise, vicevoorzitter van de Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten en voorzitter van de werkgroep Archeologie (Zeeland).

DOOR SIFRA VERHEIJDEN

Enthousiaste vrijwilligers om de historie van Hulst zichtbaar te maken

In het Zeeuwse Hulst is de Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten al bijna 100 jaar geleden opgericht. Met wel meer dan 500 leden, waarvan 60 actieve vrijwilligers verdeeld over diverse werkgroepen – van genealogie tot funerair erfgoed – is de vereniging een levendige club voor iedereen met interesse in lokale geschiedenis. Eén van de werkgroepen van de vereniging is de werkgroep Archeologie. Tijdens de Nationale Archeologiedagen zijn zij van de partij om het onzichtbare archeologische erfgoed van Hulst weer zichtbaar te maken. We spreken Marc Buise, voorzitter van de werkgroep en vicevoorzitter van de vereniging, over hun activiteiten, ervaringen en plannen.

Iedereen heeft interesse: van dagjesmensen tot de lokale bevolking

De werkgroep organiseert tijdens de Archeologiedagen meestal rondleidingen. Afgelopen jaar stonden ze in de historische basiliek van Hulst, waar de bezoekersstroom verrassend groot was. “Het regende behoorlijk, maar dat was voor ons juist gunstig,” lacht Marc. “Mensen zochten een droge plek en bleven meteen hangen voor de rondleiding. Sommige bezoekers kwamen bewust, anderen liepen toevallig binnen. En dat is het mooie: het trekt een mix van mensen aan, van toeristen tot buurtbewoners.”

De Hulster basiliek blijkt een uitstekende locatie. Er is veel te vertellen over de geschiedenis van het gebouw en de omgeving. “We merken vaak dat zelfs mensen die hier al hun hele leven wonen, geen idee hebben wat er vroeger allemaal heeft gestaan of gebeurd is. Zo’n rondleiding opent echt ogen.”

Geschiedenis tot leven brengen

De kracht van de werkgroep zit in het vertellen van verhalen en het tot leven brengen van het verleden. “Je staat op de plek waar iets heeft plaatsgevonden. Dat maakt indruk. En als je daar dan ook nog een goed verhaal bij vertelt, met beeldmateriaal of tastbare vondsten, dan gaat het echt leven bij mensen,” legt Marc uit.

Daarom experimenteert de werkgroep ook met visuele middelen. “We willen werken met dibond-platen waarop we oude kaarten of afbeeldingen afdrukken. Zo kun je laten zien hoe het er toen uitzag, vergeleken met nu. Dat helpt mensen om zich een beeld te vormen van het verleden.”

Een rijkdom aan kennis

De regio rond Hulst is archeologisch rijk, en de werkgroep heeft veel kennis over het gebied. Regelmatig worden ze betrokken bij het vooronderzoek van professionele opgravingsbureaus. “Dat is het bureauonderzoek – de fase waarin wordt gekeken of er op een locatie al eerder vondsten zijn gedaan. Onze kennis van de lokale geschiedenis is dan erg waardevol.” En moderne technieken zoals de grondradar vindt Marc ook erg waardevol. “Je kunt zóveel ontdekken zonder ook maar één schep in de grond te zetten. Dat vinden mensen ook fascinerend om te horen – dat er onder hun voeten een verborgen wereld ligt.”

Archeologie is tastbaar maken van wat was

Naast rondleidingen laat de werkgroep ook vondsten zien. Eén van de leden doet aan metaaldetectie en neemt dan interessante objecten mee die bezoekers kunnen bekijken en vasthouden. “Zodra mensen iets in handen hebben dat écht oud is – iets dat honderden jaren onder de grond heeft gelegen – dan zie je de verwondering. Dat maakt het ineens tastbaar.”

De activiteiten worden op verschillende manieren aangekondigd: via het eigen verenigingsblad, via hun nieuwsbrief, Facebook en publicaties van de gemeente en VVV. “En als we in de basiliek staan, helpt het ook dat daar sowieso al mensen rondlopen. Die sluiten dan spontaan aan.”

Een voorbeeld voor andere organisaties

Wat zouden andere organisaties kunnen leren van de aanpak van de werkgroep in Hulst? “Zorg voor een goed verhaal en probeer het verleden visueel en tastbaar te maken. Mensen willen zich kunnen voorstellen hoe iets er vroeger uitzag. Dat kun je doen met kaarten, oude foto’s, replica’s of echte vondsten. Het draait allemaal om beleving.” Wat betreft succesformules voor activiteiten is Marc duidelijk: “Die zijn er niet. Het verschilt per locatie en organisatie. Wat bij ons werkt, hoeft niet ergens anders te werken. Juist daarom is het fijn dat de Archeologiedagen geen vast thema hebben – dan kun je zelf invullen wat het beste bij jouw situatie past.”

Frisse ideeën welkom

Hoewel de werkgroep veel enthousiasme heeft, zouden ze graag uitbreiding zien. “We zijn nu met drie mensen actief. Het zou mooi zijn als iemand met een achtergrond in archeologie zich zou aansluiten. Iemand met frisse ideeën.” Marc zelf is het bewijs dat passie belangrijker is dan opleiding. “Ik heb geen archeologische achtergrond, maar ik ben er altijd door gefascineerd geweest. Bovendien werk ik ook aan onderwerpen als de waterlinies in Zeeuws-Vlaanderen, die liggen tussen Antwerpen en de kust – daar zit ook veel verborgen geschiedenis. Ik heb tijd om dat allemaal uit te zoeken, dat vind ik geweldig.”

Archeologie onder de aandacht brengen

De Oudheidkundige Kring werkt nauw samen met andere partijen. “Voor de rondleiding in de basiliek trekken wij als werkgroep op met de kerk. Archeologie doe je op die manier niet alleen.” De vereniging zelf is zeer actief, met werkgroepen op het gebied van educatie, archiefonderzoek, onderzoek grensdorpen en nog veel meer. “Het is mooi dat we elkaar kunnen versterken. De Archeologiedagen zijn voor ons een gelegenheid om archeologie onder de aandacht te brengen van een breder publiek – en dat is precies waar het om draait.”

Wil je meer verhalen lezen over 10 jaar Nationale Archeologiedagen? Bekijk alle interviews op deze pagina.